Late(re) selectie en kansengelijkheid, Anna M.T. Bosman
Op de leestafel: Longread van dr. Anna Bosman, geschreven voor het Onderwijscongres van GL-PvdA op 24 mei 2025.
Is latere selectie dé of in ieder geval een belangrijke oplossing voor de kansenongelijkheid in het Nederlands onderwijs? Professor Anna M.T. Bosman concludeert in deze longread: 'Zolang de kwaliteit van ons basis- en voortgezet onderwijs niet op orde is, zullen leerlingen uit achterstandsmilieus nooit een eerlijke kans krijgen, of je nou vroeg of laat selecteert. Overigens profiteren leerlingen uit hogere milieus net zo goed van kwalitatief goed onderwijs. Dus ga niet dweilen (later selecteren) met de kraan open, maar draai eerst die kraan dicht en ver beter de kwaliteit van het basis- en voortgezet onderwijs. Dan hoeven we ook niet meer te dweilen.'
Deze longread is geschreven voor het Onderwijscongres dat de Onderwijswerkgroep van GL-PvdA op 24 mei 2025 organiseerde in Zeist. Het doel van haar betoog is om te laten zien dat er aan het probleem van kansenongelijkheid een veel belangrijker probleem ten grondslag ligt dan het selectiemoment.
‘Kansengelijkheid’ thema bij TOPS: introductie
Het online Tijdschrift voor onderwijspraktijkstudies (TOPS) deelt artikelen rond diverse thema’s. Een ervan is kansengelijkheid. Je leest er bijvoorbeeld deze introductie door Floris Burgers en Eddie Denessen: ‘Koersen op een complex ideaal: de kansketen als middel voor evenwichtiger schoolbeleid voor gelijke onderwijskansen.’
Het online Tijdschrift voor onderwijspraktijkstudies TOPS deelt artikelen rond diverse thema’s. Een ervan is kansengelijkheid. Je leest er bijvoorbeeld deze introductie door Floris Burgers en Eddie Denessen:
Koersen op een complex ideaal: de kansketen als middel voor evenwichtiger schoolbeleid voor gelijke onderwijskansen.
Samenvatting
Kansengelijkheid wordt verschillend gedefinieerd en is daardoor een complex ideaal voor scholen om beleidsmatig op te koersen. Werken aan een ideaal dat verschillend wordt gedefinieerd brengt uitdagingen met zich mee die de effectiviteit van maatregelen gericht op gelijke onderwijskansen kunnen ondermijnen. Dit paper heeft als doel scholen te ondersteuning bij het ontwikkelen van kansenbeleid in die complexe context. Om verschillende perspectieven op kansengelijkheid hanteerbaar te maken voor de onderwijspraktijk beginnen we met het maken van een onderscheid tussen twee kansengelijkheidsperspectieven: gelijke loopbaankansen en gelijke ontwikkelkansen. Vervolgens bespreken we hoe het naast elkaar bestaan van deze twee perspectieven op scholen kan leiden tot ambigue redeneerlijden in het gelijke-kansenbeleid en tot spanningen en weerstanden bij de implementatie van beleid. We eindigen het paper met het introduceren van de kansenketen als middel voor scholen om deze beleidsproblemen te voorkomen en te werken aan evenwichtiger en effectiever kansenbeleid.
Burgers, F., & Denessen, E. (2024). Koersen op een complex ideaal: de kansketen als middel voor evenwichtiger schoolbeleid voor gelijke onderwijskansen. Tijdschrift OnderwijsPraktijk Studies. https://doi.org/10.54657/TOPS.19606
Alle artikelen zijn te vinden via https://tijdschrifttops.nl/catalog/category/kansenongelijkheidinhetonderwijs.
Ongelijkheid tussen leerlingen neemt toe tijdens basisschooltijd
Artikel uit ESB. De kwaliteit van het basisonderwijs staat onder druk, wat blijkt uit dalende leerprestaties en ongelijkheid tussen groepen leerlingen. Maar waar ontstaat de vaardigheidskloof tussen leerlingen met verschillende ouderlijke opleidingsniveaus?
In ESB (te verschijnen) staat het artikel ‘Ongelijkheid tussen leerlingen neemt toe tijdens basisschooltijd’, geschreven door Elke Claes, Inge de Wolf, Bart Golsteyn en Suzanne de Leeuw.
De kwaliteit van het basisonderwijs staat onder druk, wat blijkt uit dalende leerprestaties en ongelijkheid tussen groepen leerlingen. Maar waar ontstaat de vaardigheidskloof tussen leerlingen met verschillende ouderlijke opleidingsniveaus?
IN HET KORT
● Leerprestaties in lezen, spelling en rekenen verschillen sterk, afhankelijk van het opleidingsniveau van de ouders.
● De leerprestatiekloof in groep 8 is voor minstens de helft al in groep 4 aanwezig.
● Interventies om de ongelijke leerprestaties te verminderen kunnen zowel vóór als tijdens de basisschooltijd plaatsvinden.